Ik heb een missie. En dat vertel ik mijn cliënten met regelmaat. Ik hoop een bijdrage te leveren aan het bezitten en plezierig mogen ervaren van het lichaam door de rechtmatige eigenaar.
Dat klinkt bijzonder vreemd, dat snap ik, meestal is het lijf van degene die het heeft.
Toch is dat bij trauma-overlevers veelal niet het het geval. Vele cliënten geven aan: 1. hun lijf niet te vertrouwen, 2. het niet te willen waarnemen of te voelen, 3. er een hekel aan te hebben, of, 4. het zelfs regelrecht te haten.
Deze reacties komen niet zomaar tot stand. Ze hebben te maken met de ervaren onmacht tijdens het moment van de traumatische ervaring. Sterker, vaak is het lijf iets aangedaan (denk aan mishandeling of seksueel misbruik) waarop het heeft moeten reageren met defensies als ‘bevriezing’ (freeze) of ‘uitleveren’ (submit). Hoewel men benoemde situaties vaak met vechten en vluchten associeert, is het lijf wijzer en zorgt het ervoor dat het minder schade oploopt door juist immobiliserende defensies in te zetten.
Als er iets is waardoor gevoelde onmacht in het systeem komt, is het dat. Niet kunnen, vanwege bijvoorbeeld kracht-, afhankelijkheid- en/of machtsverschil, en dan deze afschuwelijke, traumatiserende ervaring moeten verdragen.
De keuze van het lijf, op een zeer wijs en basaal niveau, is om je zo min mogelijk schade te laten toebrengen. In de omgeving is hierover regelmatig weinig kennis van zaken. Verkrachting (of seksueel geweld in het algemeen) wordt dan ook snel gezien als iets waartegen je je had moeten verzetten.
Geloof me, als ik één mythe moet ontzenuwen, is het die: ‘ik had iets moeten doen’, ‘ik had me meer moeten verzetten’, en zinnen van vergelijkbaar kaliber. En dan zie ik het diepe verdriet van de mensen die niet meer vertrouwen op hun lijf, zich verraden voelen door eventuele prettige sensaties en die dat lijf vervolgens – waar ze kunnen – afsluiten en negeren. Of actief pijn doen wanneer ze worden getriggerd.
En het verdrietige is, het lijf heeft alle klappen opgevangen. Terwijl het vaak als dader wordt weggezet en soms zelf gehaat.
Daarom is mijn missie om samen met de cliënt via een lichaamsgerichte aanpak (vanuit de sensorimotor psychotherapy), het lijf bij de eigenaar te brengen. Ik zeg bewust niet ‘weer’ of ‘opnieuw’ – zoals ik geneigd ben te doen – omdat ik te veel mensen heb gezien die hun lijf nooit hebben mogen ervaren, voor en van zichzelf hebben mogen maken, en seksueel hebben mogen toe-eigenen.
Het lijf verdient om gevierd te worden. Juist door die prachtige eigenaar.